مشاوره و روانشناسی

دوست مناسب براي فرزند شما

به نظر مي رسد دوستيابي به آساني بازي با بچه باشد، اما اگر شما به کودک و جوان خود توجه کنيد خواهيد ديد که اينکار چقدر مشکل است. يک کودک 2 ساله به نوبت دقايقي روي تختخواب مي خوابد و دقايقي ديگر را صرف گرفتن اسباب بازي مورد علاقه اش مي کند. يک کودک 4 ساله ممکن است يک ساعت با دوست خود بازي کند ولي دست آخر کار به داد و فرياد برسد: «من تو را دوست ندارم، تو دوست من نيستي.»

کودکاني که پر جنب و جوش هستند و به راحتي با ديگران گرم مي گيرند و به صورت خاص حساسيت از خود نشان نمي دهند مي توانند به راحتي دوستيابي کنند. اما آنها نيز به راهنمايي هاي والدينشان نيازمندند.- آموختن مهارت هاي روابط اجتماعي يکي از دشوارترين مراحل رشد است که يک کودک با آن مواجه بوده و يکي از عوامل مهم و حساس در موفقيت هاي بعدي او است. اهميت روابط دوستانه در دوران مدرسه بيشتر خودنمايي مي کند. زماني که بچه ها از محيط خانواده بيرون آمده و متوجه محيط خارجي مي شوند، روابط با دوستان از جمله موارد مهم براي آنان خواهد بود. در سن 8 سالگي کودک مي تواند رابطه اي نزديک با دوست خود برقرار کند و بفهمد که او چه فکر مي کند و چه احساسي دارد.

به مرور زمان هرچه کودک مهارت بيشتري در روابط دوستانه پيدا مي کند روابط بين آن دو بيشتر و دو طرفه مي شود. بچه ها به طور طبيعي جلب کساني مي شوند که داراي شرايط فيزيکي يکسان، علاقه هاي مشابه و فعاليت هاي يکسان هستند. بعضي از کودکان دوستان فراواني دارند و بعضي با يک نفر براي يک مدت زمان خاص ارتباط دوستي برقرار مي کنند.

در حالي که مهارت هاي دوستيابي به طور طبيعي با رشد و بلوغ کودک افزايش مي يابد، والدين بايد در اين مورد مداخله کنند و به آنها کمک هاي لازم را بنمايند.

روش هاي رفتار دوستانه با کودک

بعضي از کودکان به طور طبيعي دوستان را به خود جلب مي کنند و گروهي بايد بسيار سعي کنند تا موفق شوند. کودکاني که پر جنب و جوش هستند و به راحتي با ديگران گرم مي گيرند و به صورت خاص حساسيت از خود نشان نمي دهند مي توانند به راحتي دوستيابي کنند. اما آنها نيز به راهنمايي هاي والدينشان نيازمندند.اگر فرزند شما دوستان زيادي دارد و يا فقط چند تايي دوست دارد، حتماً چند نکته را رعايت کنيد:

* درِ خانه به روي دوستانش، بخصوص آنهايي که مورد تأييد شما هستند باز باشد.

* کودک خود را به پيوستن به گروه ها (مطمئن شويد که آن گروه مورد اطمينان شما باشد) تشويق کنيد.

* او را در مقابل دوستانش سرزنش و تحقير نکنيد. اينکار هيچگونه اثر سازنده اي ندارد و فقط او را از شما جدا مي سازد.

* سعي کنيد از گفتن کلماتي مثل خجالتي، خسيس و يا «بدون رفيق» پرهيز کنيد. چنين کلماتي فقط باعث بروز رفتاري مي شود که شما خواهان آن نيستيد و همچنين از تغيير رفتار کودک شما جلوگيري مي کند.

ادامه مطلب...

+ نوشته شده در سه شنبه ۱۳۸۹/۰۴/۱۵ ساعت 20:30 توسط |

تو مي تواني اگر بخواهي!

اين جمله همانند سوزني روحش را مي گزيد. احساس کرد باز هم عقب افتاده است. بار دوم بود، آيا براي هميشه بي سواد باقي مي ماند؟ زير لب گفت: لعنت به دانشگاه.

روزنامه را روي زمين گذاشت و خودش هم در کنارش دراز کشيد. باورش نمي شد که يکي از اين ستاره ها نتواند مال او باشد. پوزخندي زد. معلم فيزيکشان مي گفت از اين يک ميليون و پانصدهزار شرکت کننده نيمي سياهي لشکرند اما اگر کسي بخواهد مي تواند وارد دانشگاه شود. دانشگاه غول نيست!

چرخي زد، دانشگاه غول نبود کابوس بود، کابوسي که دو سال همراهش بود ولي اکنون چه؟ سال سومي وجود نداشت بايد از همين الان به فکر سربازي باشد. سربازي، بعد از قبول نشدن در دانشگاه! واي خداي من.

همه اين دو سال جلوي چشمانش مثل يک فيلم گذشت. اين همه زحمت. اين همه تلاش. با وجود پشتکار زياد و علاقه، نه باورکردني نبود. چرا؟ چرا من؟ فقط من يک نفر زيادي بودم. نااميدي تمام وجودش را فرا گرفته بود بغض سنگيني به گلويش چنگ مي زد. دوست داشت داد بزند و هق هق گريه کند. فشار روحي زيادي را تحمل مي کرد. اصلا دوست داشت بميرد . هيچ چيز برايش خوشحال کننده نبود. چه فکرها و روياهايي در ذهن داشت اما حالا حقيقت هاي تلخي پيش رويش بود. ديگر هيچ اميد و انگيزه اي براي نفس کشيدن نداشت. به سمت ستاره ها چرخيد ستاره هاي مردم به او چشمک مي زدند چشمانش را بست و دستش را پشت سرش گره کرد.

احساس کرد قطره اشکي در حال سريدن است ، چشمانش گرم شده بود ولي نوري از دور دست مي تابيد.

چشمانش تازه به تاريکي عادت کرده بود که راه پله بلند را ديد. گام اول را بر روي پله ها گذاشت، سرد بود ولي نوري آن بالا بود. عزمش را جزم کرد بايد بالا مي رفت، پله سوم و بعد چهارم، راه بلندي بود پر از پيچ و خم زير لب مي شمرد 24، 25، ...

احساس کرد چيزي فرو مي ريزد به پشت سرش که نگاه کرد ديد که راه پله در حال فرو ريختن است، دويد، تنها کاري که مي توانست بکند. پله ها با سرعت فرو مي ريختند ولي او توانست در لحظه آخر پله نهايي را بگيرد و از آن آويزان شود. دستانش داشت خسته مي شد که چيزي در ته قلبش جوشيد: تو مي تواني اگر بخواهي اين تنها راهي است که داري. بايد بخواهي تا بتواني.

ادامه مطلب...

+ نوشته شده در سه شنبه ۱۳۸۹/۰۴/۱۵ ساعت 20:29 توسط |

هدفمند حرکت کنيد

اگر به دقت به رفتارهاي خود توجه کنيد، به راحتي متوجه خواهيد شد بعضي از اين رفتارها بي هدف انجام مي پذيرد. براي مثال بارها اتفاق افتاده که بي هدف به سمت آشپزخانه حرکت مي کنيد و در جست وجوي چيزي ناگهان در يخچال را باز نموده و نگاهي به درون يخچال مي اندازيد و ناخودآگاه در يخچال را مي بنديد و به اتاق خود بر مي گرديد.

اصولاً کساني موفق هستند که بر اساس نيازشان حرکتي را شروع مي کنند و براي رسيدن به هدف، آگاهانه و صبورانه عمل مي کنند.آيا ابتدا تصميم مي گيريد و هدفي را مشخص مي کنيد و سپس حرکت را آغاز مي کنيد؟ يا حرکتي را بي هدف شروع مي کنيد و سپس به تصميم گيري مي پردازيد؟ به عنوان مثال تشنه مي شويد و براي رفع تشنگي به سمت آشپزخانه و يخچال حرکت مي کنيد؟ يا واقعيت چيز ديگري ست و وقتي آب را مي بينيد تشنه مي شويد و قدري آب مي نوشيد.

اين که ما گاهي نيازهايمان را انتخاب نمي کنيم بلکه پيدا مي کنيم بسيار ظريف و قابل تاملي است. مثال ديگر اين که بعضي براي ديدن فيلمي که به موضوعش علاقه نشان مي دهند به سينما مي روند و بعضي ديگر به سينما مي روند شايد موضوع فيلم سرگرم کننده باشد و يا بعضي کتابي با عنوان خاصي انتخاب مي کنند و بعضي هر چه بادا باد.

اصولاً کساني موفق هستند که بر اساس نيازشان حرکتي را شروع مي کنند و براي رسيدن به هدف، آگاهانه و صبورانه عمل مي کنند. هر حرکت هدفمندي رضايت بخش خواهد بود و براي فراگيري چنين رفتاري تمرين بايد کرد. ديگر تلويزيون را بي هدف روشن نخواهيد کرد مگر اين که بخواهيد برنامه خاصي را در زمان خاصي دنبال کنيد.

يک انسان آگاه هيچ حرکتي را بي هدف انجام نمي دهد. اگر به پارک مي رود براي ملاقات با درختان و ديدن گل هاي زيبا، پياده روي و تفنس از هواي پاک مي رود و با همه اين ها شايد مصاحبتي داشته باشد. توصيه مي کنيم آگاهانه به رفتار امروزتان توجه کنيد تا به سادگي با ما هم عقيده شويد، و ببينيد بسياري از اعمال ما ناخودآگاه و بدون دنبال کردن هدف خاصي صورت مي گيرد.

وقتي کتابي را مطالعه مي کنيد بين زمان از دست رفته و فهم ايجاد شده رابطه اي بر قرار مي کنيد. هر چه ما هوشيارتر باشيم فهم ما از مطالب بيشتر و زمان از دست رفته کمتر خواهد بود و اين بهره وري در مطالعه است.

ادامه مطلب...

+ نوشته شده در سه شنبه ۱۳۸۹/۰۴/۱۵ ساعت 20:28 توسط |

کنکوري ها... دريا دلي ها، چه شد؟!!...

مسابقه بار ديگر به پايان رسيد. فرصتي براي سنجش فضل ها. برخي سرخورده و مغموم به پايان مي انديشند و برخي به پيروزي نفس گيرشان تا مدتي کوتاه، دل خوشند و باز اين دايره، تا سال ديگر همچنان سرگشته تر از پيش، مي گردد و مي گردد و جز سرگيجه و سرگرداني چيزي نمي آفريند.

انگار کسي را جرئت بازبيني نيست. پس کسي که مثل هيچ کس نيست، کي از راه مي رسد و بر اين نمايش بي سرانجام، نقطه پاياني خواهد بود؟! اين بازي از کجا آغاز شد؟ کنکور از چه هنگام غول شد؟! ما از چه تاريخي، به تاريخ تکرار و ملال پيوستيم؟ از پرسش ها، نترسيم، کمي به عقب برگرديم، شايد هنوز، اندکي هوايي، تازه، براي تنفس باقي مانده باشد. اين جوانان مشتاق و سرگردان از کدام دروازه عبور کرده اند، تا به قلعه غول بي شاخ و دم کنکور رسيده اند!

ماجرا شايد از لحظه ورود جوانان ما، به سال اول دبيرستان آغاز مي شود. گويي براي اين عزيزان که وارد عالم نوجواني مي شوند، پايان دوران معصوميت و آغاز رنج هاي نوجواني است. از آغوش گرم خانواده، به دوران، دوران سوز جواني پرتاب مي شوند. در گروه هاي به هم فشرده، براي چند سال آينده و عبور از هفت خان کنکور ، تربيت مي شوند. از يک طرف، جوان امروز بار آرزوهاي بر باد رفته خانواده خود را به دوش مي کشد، از سوي ديگر براي اولياي دبيرستاني که در آن درس مي خواند، افتخار مي آفريند. جوانان براي به اصطلاح، رقابت سالم، ترغيب مي شوند. سيستم آموزشي در مدارس چنان طاقت فرساست که جوان هوشمند امروز، راهي جز اطاعت از فرامين بي چون و چراي اهل علم، نمي بيند و به جاي تفکر و تعمق و بازبيني و پرسش، فقط تقليد و اطاعت مي کند، چرا که اين راه را بي خطرتر تشخيص مي دهد. نمره تعيين مي کند چه کسي موفق تر است پس به فکر نمره باش. نه به فکر فهميدن و درک درست از هر علم و دانشي. به فکر عبور از اين مرحله باش به مرحله بعد. بخوان و بخوان.

راز موفقيت در همين است. اين راهکارها به ذهن فرزندمان خطور مي کند. چرا که مسير با اين نوع نگرش، هموارتر به نظر مي رسد. کم کم، جوان خلاق دچار رکود در خلاقيت مي شود و اين رکود به شکل لکه هاي تاريکي از نگراني و ترس، بدبيني و ياس و دو دلي و ترديد، در روح لطيف جوانان، نمايان مي شود. آن که بيشتر مي خواند، بيش تر مي ترسد. انگار درس و امتحان، يک جدال بي وقفه در صحنه، دبيرستان و مدارس است. اولين پتک با اين شعار بر سر جوان تازه به دوران رسيده وارد مي شود. اگر مي خواهي در کنکور قبول شوي، بايد بيشتر تلاش کني. کلاس هاي تقويتي پشت هم، با مخارج بعضاً سرسام آور، فشار مربيان و معلمان، که تو بايد بتواني. ناآگاهي خانواده ها، از ميزان توان فرزندانشان و شناخت از استعدادهاي حقيقي آنان، همه و همه موجب مي شوند جوان بيشتر بخواند و کمتر بفهمد و زندگي را بشناسد. تنها هدف، بالاترين امتياز و نمره در کارنامه تحصيلي آنان است. هيچ راهي براي روشنگري جوانان پيش پاي آنها نيست. مدارهاي سرگيجه هر روز با شعاع هاي بزرگتر روح تشنه يادگيري جوانان را مي بلعد و آنها را هر روز گيج تر و گيج تر مي کند.

ادامه مطلب...

+ نوشته شده در سه شنبه ۱۳۸۹/۰۴/۱۵ ساعت 20:27 توسط |

بهداشت رواني دوران بلوغ

بهداشت رواني دوران بلوغ
نوجواني يکي از مهمترين و پُر ارزش ترين دوره هاي زندگي هر فرد محسوب مي‌شود زيرا سرآغاز تحولات و دگرگوني‌ هاي جسمي و رواني در اوست و « بلوغ » نقطه عطفي در گذر زندگي او از مرحله کودکي به بزرگسالي است. دوره نوجواني به گروه سني 10 تا 19 سالگي اطلاق مي ‌شود و در اکثر کشورهاي جهان به خصوص کشورهاي در حال توسعه، بخش قابل توجهي از جمعيت را نوجوانان تشکيل مي‌ دهند. با توجه به اين واقعيت که نوجوانان، پدران و مادران فردا هستند پرداختن به مسائل بهداشتي‌ شان (به خصوص بهداشت روان آنان) نه فقط براي خود آنها بلکه براي خانواده‌ها، جامعه و نسل آينده سودمند است و در برنامه توسعه هر کشوري مي‌ بايست به مسائل آنها توجه خاص شود.

نوجوان مي‌ خواهد از قيد و بندهاي دوران کودکي که او را به خانواده‌اش متصل کرده است، جدا شود ، لذا حس استقلال‌ طلبي خود را با مخالفت ، مقاومت کردن و لجبازي با والدين و مربيان نشان مي ‌دهد . براي برخورد با اين رفتار نوجوان، بهتر است هميشه با او به لحني صحبت کنيد که احساس نکند برايش تصميم ‌گيري مي ‌کنيد. آزادي را به تدريج و متناسب با سني که دارد به او عطا کنيد و نظارت غيرمستقيم داشته باشيد و اگر زماني دريافتيد که از اين آزادي، سوء استفاده کرده به او تذکر دهيد و وي را متوجه اعمالش بکنيد. بدانيد که حذف آزادي، براي يک مدت کوتاه مي ‌تواند برايش آموزنده باشد.آشنا شدن با پديده‌هاي جديد در زندگي، ‌انسان را از بار هيجاني همراه آن پديده که غالباً اضطراب و آشفتگي است مي رهاند، مطالعات روان شناختي نشان داده است که تأثير منفي عوامل استرس‌ زا که همراه با آگاهي قبلي است بسيار کمتر از زماني است که عوامل استرس ‌زا ناگهان و بدون مقدمه به انسان وارد مي‌ شوند. در زمينه برخورد با پديده بلوغ جنسي و تغييرات جسماني و رواني متعاقب آن هر اندازه آگاهي نوجوانان ما بيشتر باشد نتايج مبحث اين مرحله از زندگي در مسير آينده نوجوان بيشتر است. آگاهي نداشتن و يا عدم آگاهي کامل و صحيح، نوجوانان را گيج و سردرگم مي ‌کند و اين حالات نتايج منفي و زيانباري به دنبال خواهد داشت. والدين و مربيان وظيفه دارند اطلاعات کافي در خصوص تغييراتي که در طول و به دنبال بلوغ جنسي در نوجوان اتفاق مي‌ افتد به تدريج و با استمرار ارائه کنند. عدم ارائه اطلاعات کافي و صحيح در مورد بلوغ باعث مي ‌شود که نوجوان از منابع ديگر که معمولاً انحرافي است، اطلاعات کسب کند و اين اطلاعات غلط مي‌ تواند او را به انحراف کشاند.

والدين و مربيان از يک تا دو سال قبل از بلوغ کامل نوجوان مي ‌بايستي اقدامات زير را انجام دهند.

- او را آماده کنند که به زودي و به تدريج تغييراتي را در جسم و روان خود احساس خواهد کرد.

- به طرق مختلف او را مطمئن کنند که تغييرات ايجاد شده طبيعي است.

- از اين که اين تغييرات در او شروع شده به او تبريک بگويند و خاطر نشان کنند که دوره ي جديدي در زندگي او آغاز شده است.

- به او يادآوري نمايند که اين تغييرات در جهت تکامل فردي و قدمي به سوي اجتماعي شدن اوست به همين دليل وظايف فردي و اجتماعي جديدي براي او منظور شده است.

– خاطر نشان کنند که اين تغييرات قطعاً شروع مي ‌شود اما زمان دقيق و مشخصي ندارد؛ بنابراين اگر ديرتر از ديگران هم شروع شود يک امر طبيعي است.

- به او بگويند که تغييرات جسماني همراه با تغييرات رواني خواهد بود. اين تغييرات رواني در سه بُعد هيجاني، خـُلقي و رفتاري اتفاق مي‌ افتد. نکته مهم در دوره بلوغ برقراري ارتباط صحيح با نوجوان است. کودک دلبند ديروز شما با تغييراتي که در جسم و روانش روي مي ‌دهد پا به دوران بزرگسالي مي ‌نهد. به دليل اين که او مي ‌خواهد هويت جديدي را براي خودش به دست آورد، طبيعي است که در برقراري رابطه با او مشکلاتي براي شما به وجود آيد. براي اين که روابط شما والدين و مربيان با فرزند يا دانش ‌آموز نوجوانتان صميمانه ‌تر و گرمتر باشد، لازم است که به نکات زير توجه کنيد: